Czy postępująca ekspansja urządzeń przenośnych kształtuje polski sektor bankowy? Jak mobile wpłynął na rozwój fintechu? Jakie czynniki mają wpływ na sukces lub porażkę fintechowej aplikacji mobilnej? Jak wygląda przyszłość branży? Jakie obserwujemy trendy?
W dniach 3-4 października 2019 w warszawskiej Kinotece odbyła się specjalna edycja konferencji Mobile Trends dla sektora bankowego i finansowego. Drugiego dnia wydarzenia zaprezentowaliśmy temat Dane z mobile w branży fintechowej. Analizy użytkowników.
Fintech jest branżą z ponad półwiekową historią [1]. Początkowo bardzo blisko związany z instytucjami finansowymi, wraz z upływem czasu pojawiający się w kolejnych obszarach usług i produktów. Punktem zwrotnym, początkiem pewnej rewolucji, określa się masowe upowszechnienie smartfonów po 2010 roku [2]. Dzisiaj, niemal wszyscy korzystamy z rozwiązań fintechowych, często nie zdając sobie z tego sprawy - przy okazji robienia zakupów online, wymiany walut, zamawiania jedzenia czy korzystania z usług komunikacyjnych.
Korzystanie z urządzeń mobilnych generuje ogromne ilości informacji. Są to dane pasywne o takich parametrach jak: geolokalizacja, czas, używane aplikacje, model urządzenia, system operacyjny czy operator. Ich gromadzenie i analizowanie daje obraz zachowań i nawyków czy potrzeb i oczekiwań użytkowników. Dodatkowo, w połączeniu z danymi deklaratywnymi, pochodzącymi np. z ankiet, dają pełniejszy obraz interesującej nas grupy odbiorców.
Jeszcze w 2012 roku wyróżniano 4 obszary w technologiach finansowych. W 2016 kolejne pięć. Obecnie dziedzinę możemy podzielić na 10 głównych obszarów [3]:
Podczas konferencji przedstawiliśmy analizy użytkowników aplikacji czterech z nich. Poniżej publikujemy podsumowanie.
*W kategorii, jako punkt odniesienia pokazaliśmy dwa rankingi: TOP3 aplikacji bankowych oraz TOP5 aplikacji bankowych według liczby aktywnych użytkowników. Pierwsze zestawienie prezentowało ocenę portalu bankier.pl [4]. TOP5 zostało przygotowane na podstawie danych z raportu PRNews.pl [5][6] . Korzystając z zestawienia omyłkowo umieściliśmy aplikacje z pozycji 2-6 zamiast 1-5. Poniżej znajdują się poprawne zestawiania.
W pierwszej części, wybraliśmy aplikacje, które znalazły się na miejscach 1-3 w rankingu najlepszych aplikacji bankowych (bankier.pl czerwiec 2018), aby korzystając z Selectivv DMP przedstawić charakterystykę ich użytkowników. Próba badawcza dla przedstawionego zestawienia i okresu wyniosła 2121545 użytkowników. Na przykładzie trzech aplikacji (mBank, ING Bank Śląski, Bank Millennium) - jaka grupa wiekowa najchętniej korzysta z bankowości mobilnej? Najliczniejszymi grupami użytkowników aplikacji Banku Millennium oraz ING Banku Śląskiego są osoby w wieku 31-40 lat (odpowiednio: 51,10% i 44,28% wszystkich użytkowników tych aplikacji). 95,56% użytkowników rozwiązania mBanku niemal równomiernie znajduje się w trzech grupach wiekowych (21-30 lat - 30,09%, 31-40 lat - 31,70%, 41-50 lat - 33,77%). Jednak ponad ¼ wszystkich użytkowników tej aplikacji jest w wieku 41-45 lat.
Na przykładzie pięciu wybranych profili behawioralnych widzimy, że różnice w udziale osób o pewnej charakterystyce wahają się od 5,97 p.p. do 22,92 p.p.. Grupą o zbliżonym udziale procentowym są osoby robiące zakupy w dyskontach (74,18% Bank Millennium, 72,04% ING Bank Śląski, 68,21% mBank). Największą rozbieżność widzimy w grupie osób z Ukrainy mieszkających w Polsce (2,64% Bank Millennium, 25,56% ING Bank Śląski, 2,98% mBank).
Druga część analizy przedstawiała zestawienie TOP5 aplikacji bankowych według liczby aktywnych użytkowników. Dane, na podstawie których przygotowano zestawienie pochodzą z raportu PRNews.pl. Okres badania to pierwsze kwartały w latach 2017-2019 (Q1’17, Q1’18, Q1’19). Dodatkowo, pokazaliśmy także procentowy przyrost liczby użytkowników w wymienionych okresach. W pierwszym kwartale 2017 roku aplikacją z największą liczbą użytkowników był mBank. W kolejnych latach, w Q1 2018 oraz Q1 2019 na pierwszym miejscu znalazła się aplikacja PKO BP. Jeżeli chodzi o przyrost liczby użytkowników Q1’17 do Q1’18 pierwsze było PKO BP (+87%). W okresie Q1’18 do Q1’19 Bank Millennium (+56%). Biorąc pod uwagę bezwzględną liczbę użytkowników aplikacji, obecnie najpopularniejsza okazuje się aplikacja mobilna PKO BP.
W kategorii aplikacji do obsługi płatności online przedstawiliśmy charakterystykę użytkowników korzystających z PayPal oraz SkyCash w Polsce. Analizowana próba wyniosła 465 429 użytkowników. Są to dane historyczne z roku poprzedzającego badanie (czerwiec 2018).
Ponad połowa użytkowników aplikacji SkyCash jest w wieku 31-40 lat (52,79%). Także w przypadku osób korzystających z aplikacji PayPal wspomniana grupa jest najliczniejsza, jednak o nieco mniejszym udziale procentowym 38,19%. Niemal ¼ użytkowników aplikacji PayPal jest w wieku 26-30 lat.
W kwestii profili behawioralnych, grupą o podobnym udziale procentowym są osoby robiące zakupy w dyskontach (81,99% SkyCash, 82,48% PayPal). Największą różnicę widać na przykładzie rodziców dzieci w wieku 5-10 lat (27,96% SkyCash, 45,85% PayPal) czy osób z Ukrainy mieszkających w Polsce (21,19% SkyCash, 30,95% PayPal).
Do analizy tej kategorii wybraliśmy dwa rozwiązania: Allegro i Ceneo. Analizowana próba wyniosła 3 443 713 użytkowników. Są to dane historyczne z roku poprzedzającego badanie (czerwiec 2018).
Wydawałoby się, że użytkownicy obu rozwiązań stanowią grupę o podobnej charakterystyce. Okazuje się jednak, że tak pod względem struktury wieku jak i profili behawioralnych są to dwie różne grupy. Użytkowników korzystających z aplikacji Allegro jest najwięcej wśród osób w wieku 20-30 lat (30,85%). Niewiele mniej, bo 30,60%, stanowią osoby w wieku 31-40 lat. W tych samych grupach wiekowych, wśród użytkowników aplikacji Ceneo, osób w wieku 20-30 lat jest 23,96%, a w wieku 31-40 lat 44,15%.
Pod względem profili (na przykładzie pięciu wybranych spośród ponad 60 dostępnych), podobny udział procentowy w obu grupach mają osoby robiące zakupy w dyskontach (74,51% Allegro, 75,61% Ceneo). Największe zróżnicowanie w udziale procentowym, widzimy w grupie osób odwiedzających stacje benzynowe w Polsce (52,78% Allegro, 28,97% Ceneo) czy rodziców dzieci w wieku 5-10 lat (29,88% Allegro, 14,96% Ceneo).
Więcej o aplikacjach i przedświątecznych zwyczajach zakupowych Polaków można przeczytać w tym artykule.
O użytkownikach korzystających z rozwiązań komunikacyjnych pisaliśmy już kilkakrotnie w różnych kontekstach, dlatego odsyłamy do poszczególnych artykułów:
Już w 2015 roku więcej osób korzystało z bankowości mobilnej niż z usług w placówkach bankowych [7]. PayPal ma już ponad 255mln użytkowników [8], za pomocą BLIKa w 2018 roku wykonano w Polsce już 91mln transakcji [9], a korzystając z Revoluta nie tylko wykonamy płatność w ponad 150 walutach, ale także zaplanujemy budżet czy wykupimy ubezpieczenie [10]. Na podstawie kolejnych badań widzimy, że rośnie korzystanie z alternatywnych metod komunikacji. Rozwiązania fintechowe pojawiają się w kolejnych obszarach produktów i usług.
Postępujący rozwój technologii i trendów coraz bardziej skupia się wokół osób korzystających z urządzeń przenośnych. Wszystkie interakcje zachodzące w tym kanale generują ogromne ilości danych. Ich gromadzenie i analiza daje realne obraz podejmowanych działań. Pozwala poznawać zachowania społeczne czy konsumenckie odbiorców oferowanych rozwiązań. Dzięki temu możliwe jest lepsze dopasowanie działań inwestycyjnych czy komunikacyjnych.
Rozwój produktu lub usługi, optymalizacja czy personalizacja to tylko niektóre z zadań, w których dane z mobile usprawniają proces czy zwiększają skuteczność. Także pomiar wyników staje się szybszy i dokładniejszy, kiedy skorzystamy z informacji o użytkownikach smartfonów. Na podstawie baz danych o odbiorcach, czas definiowania i wprowadzania kluczowych zmian skraca się zapewniając większą efektywność.
